Khó khăn hiển hiện ở mọi ngóc ngách nền kinh tế, khiến hàng chục nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động, cả triệu người thất nghiệp, hàng trăm nghìn tỷ đồng nguy cơ mất trắng khi thị trường bất động sản đóng băng.
Lạm phát thấp nhất trong 3 năm
Lạm phát thấp một phần cũng do nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng giảm mạnh khi kinh tế khó khăn, thu nhập giảm. Ảnh: Anh Quân |
Chỉ số giá tiêu dùng
cuối năm tăng 6,81%, hoàn thành xuất sắc chỉ tiêu Quốc hội đề ra, giảm
mạnh so với tốc độ phi mã 18,3% của năm ngoái. Ngoại trừ những lần tăng
giá xăng dầu và điện, người tiêu dùng không phải hứng chịu các cú sốc
giá lương thực, thực phẩm. Kết quả này có được chủ yếu nhờ các giải pháp
siết tín dụng, hạn chế đầu tư công, hạ nhiệt thị trường bất động sản
đưa ra từ năm ngoái.
Nền kinh tế cũng ghi
nhận một số tín hiệu tích cực như lần đầu tiên xuất siêu sau 19 năm, tỷ
giá cả năm ổn định, dự trữ ngoại hối tăng gấp đôi…
55.000 doanh nghiệp chết
Nhiều dự án dang dở vì thiếu vốn và không có khách là hình ảnh tiêu biểu của thị trường bất động sản Việt Nam 2012. Ảnh: Aaron Sant |
Cái giá phải trả cho việc thắt chặt tiền tệ và tài khóa là tăng trưởng
kinh tế chỉ đạt 5,03%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 6-6,5% mà Quốc
hội đề ra. Lần đầu tiên sau gần hai thập kỷ Việt Nam xuất siêu nhưng chủ
yếu do nhu cầu nhập khẩu sụt giảm khi sản xuất đình đốn.
Cả năm có khoảng 55.000 doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động, khiến cả triệu người lao động rơi vào cảnh thất nghiệp.
Tính cả năm 2011, con số này lên đến gần 110.000, bằng một nửa tổng số
doanh nghiệp đã ngừng hoạt động kể từ khi đổi mới. Phòng Thương mại và
Công nghiệp (VCCI) nhận định đây là một trong những giai đoạn đen tối
nhất của doanh nghiệp Việt Nam.
Nhiều giải pháp, đặc biệt là về thuế đã được đưa ra
nhưng tính đến cuối năm, tình hình vẫn chưa cải thiện nhiều. Tháng 5,
Chính phủ ban hành Nghị quyết 13 với gói giải pháp trị giá 29.000 tỷ đồng
nhằm giãn thời gian nộp thuế VAT, giảm tiền thuê đất, tái cơ cấu nợ…
Cuối tháng 12, Chính phủ tiếp tục công bố gói giải cứu mới trị giá hàng
chục nghìn tỷ đồng, trong đó tập trung giảm thuế, phí, hạ lãi suất để
giải phóng hàng tồn kho, xử lý nợ xấu và tháo gỡ khó khăn cho doanh
nghiệp.
Nợ xấu Nhân hàng cao kỷ lục
Ngân hàng và doanh nghiệp đều mắc kẹt vì nợ xấu. Ảnh: Hoàng Lan. |
Những khoản nợ khó đòi và có
nguy cơ mất trắng chiếm 8,82% dư nợ tín dụng, tương đương gần 240.000 tỷ
đồng, cao nhất từ trước tới nay. Đó là hệ lụy tất yếu của tăng
trưởng nóng, đầu tư tràn lan, bất động sản bong bóng và hoạt động cho
vay còn nhiều sơ hở. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã phải liên tục đăng
đàn trước Quốc hội để giải trình nguyên nhân và đề xuất giải pháp xử lý
nợ xấu, một thứ được ví như cục máu đông gây ngưng trệ dòng tiền trong
nền kinh tế và đe dọa hủy hoại hệ thống ngân hàng, doanh nghiệp.
Phương án lập công ty mua bán nợ xấu đang được hoàn
thiện, theo hướng mua lại các khoản nợ và xử lý thành tài sản có giá sau
thời gian nhất định. Xử lý các ngân hàng yếu kém,
bên cạnh mục tiêu dài hạn tái cấu trúc hệ thống, cũng là cách giúp
thanh lọc nợ xấu trong ngắn hạn. 5 trong số 9 ngân hàng yếu kém đã cơ bản tái cơ cấu xong, với điểm nhấn là thương vụ sáp nhập dẫn tới sự biến mất của thương hiệu ngân hàng cổ phần lâu đời nhất
thủ đô - Habubank. Những ngân hàng khỏe mạnh còn lại phải tăng cường
trích lập dự phòng rủi ro, chấm dứt thời kỳ siêu lợi nhuận và đứng trước
nguy cơ sa thải hàng loạt nhân sự để tự tái cơ cấu.
Một triệu tỷ đồng đọng trong bất động sản
Dư nợ tín dụng bất động sản đến
cuối tháng 8 khoảng 203.000 tỷ đồng, trong đó 6,6% là nợ xấu. Nếu tính
cả những khoản vay thế chấp bằng bất động sản, con số này lên đến hơn 1 triệu tỷ đồng, tương đương gần 60% lượng vốn dành cho cả nền kinh tế.
Số vốn khổng lồ này nguy cơ bốc hơi theo các dự án nhà đất, khi mãi lực
sụt giảm, chủ đầu tư thiếu vốn thi công. Nhiều đơn vị phải tìm cách rút
lui khỏi thị trường bằng cách thoái vốn, sang nhượng, hoặc đắp chiếu dự
án chờ vận may.
Bất động sản từ chỗ bị siết tín
dụng, nay trở thành đối tượng cần quan tâm, giải cứu khi cả nước tồn kho
hàng chục nghìn căn hộ và hàng trăm nghìn mét vuông văn phòng cho thuê.
Kéo theo đó là cái chết báo trước của hàng loạt nhà thầu, doanh nghiệp
sản xuất vật liệu xây dựng. Những ngày cuối
năm, đoàn công tác Chính phủ do Thủ tướng dẫn đầu cùng các Bộ trưởng
phải làm việc với TP HCM và Hà Nội để tìm giải pháp xử lý nợ xấu và tháo
gỡ khó khăn cho bất động sản. Một số đề xuất đang được các bộ ngành cân
nhắc như giảm thuế VAT cho người mua nhà, giảm giãn tiền thuê đất, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp...
Lãnh đạo một loạt doanh nghiệp bị bắt
Bầu Kiên ngày còn nhiều uy lực trên thị trường tài chính cũng như sân cỏ. Ảnh: Hoàng Hà |
Nguyên Chủ tịch Tổng công ty Hàng hải Việt Nam Vinalines - Dương Chí Dũng
bị khởi tố giữa tháng 5, "mở hàng" cho một loạt vụ án kinh tế quy mô
hàng nghìn tỷ đồng được thụ lý trong năm. Ông Dũng bị khởi tố vì cố ý
làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế, tội danh không khác nhiều
đồng nghiệp cũ - nguyên Chủ tịch Tập đoàn Công nghiệp và Tàu thủy Việt
Nam Phạm Thanh Bình. Cuối tháng 8, đến lượt các nguyên lãnh đạo Ngân hàng cổ phần Á Châu (ACB) bị bắt như Nguyễn Đức Kiên, Lý Xuân Hải vì liên quan tới vụ lừa đảo hàng nghìn tỷ đồng của nữ đại gia chứng khoán Huỳnh Thị Huyền Như. Một loạt cựu lãnh đạo của các công ty Chứng khoán SME, Chứng khoán Liên Việt, Chứng khoán Cao su… cũng lần lượt bị bắt và khởi tố.
Nếu như câu chuyện Vinalines bộc lộ lỗ hổng trong quản
lý vốn tại các tập đoàn nhà nước thì vụ án bầu Kiên và các đồng phạm
lại cho thấy những khuyết tật của thị trường khi thiếu bàn tay kiểm
soát. Ông Dũng cùng các đồng phạm góp công làm thất thoát hàng nghìn tỷ
đồng của Nhà nước qua những quyết định đầu tư tràn lan, mua sắm tài sản
không đúng quy định. Thiệt hại trực tiếp do bầu Kiên và các đồng phạm
gây ra chỉ vài trăm tỷ đồng, nhưng hậu quả để lại cho thị trường tài
chính tiền tệ lớn hơn thế rất nhiều lần. Tổng giá trị vốn hoá thị trường chứng khoán sau ba phiên bầu Kiên bị bắt giảm hơn 80.000 tỷ đồng.
Thủy điện Sơn La đi vào hoạt động
Thủy điện Sơn La về đích sớm hơn kế hoạch 3 năm. Ảnh: Kiên Trung |
Ngày 23/12, nhà máy Sơn La chính thức hòa lưới quốc
gia, sau 37 năm khảo sát, xây dựng với nhiều tranh cãi, lo ngại về tính
an toàn của đập thủy điện cũng như ảnh hưởng tới môi sinh. Với vốn đầu
tư hơn 60.000 tỷ đồng, Sơn La để lại nhiều dấu ấn kỷ lục về hồ chứa nước
lớn nhất, công trình to nhất, hoàn thành kế hoạch sớm nhất. Nhờ vận
hành sớm 3 năm so với dự kiến, mỗi năm Sơn La tạo ra doanh thu 500 triệu
USD, tiết kiệm hơn 5 triệu tấn than để sản xuất ra lượng điện năng
tương đương. Công suất 2.400 MW một năm, công trình thủy điện lớn nhất
Đông Nam Á cũng được kỳ vọng giúp tránh cảnh thiếu điện trong năm đáp
ứng đủ nhu cầu điện 2013.
Chủ đầu tư và một số chuyên gia khẳng định, Sơn La sẽ
không lặp lại kịch bản động đất của Sông Tranh 2, bởi đã được đầu tư hệ
thống quan trắc từ trước.
Nhà nước độc quyền vàng miếng
Ngân hàng Nhà nước quyết đưa vàng vào khuôn khổ bằng một loạt biện pháp, trong đó tiêu biểu là độc quyền sản xuất vàng SJC. Các thương hiệu khác vẫn lưu hành nhưng không tiếp tục sản xuất. Ảnh: AQ |
Sau nhiều năm thả nổi, ngày
25/5, Nghị định về Quản lý hoạt động kinh doanh vàng bắt đầu có hiệu
lực, đưa thị trường vàng miếng vào tầm kiểm soát của Ngân hàng Nhà nước.
Từ chỗ có trên dưới 10 đơn vị gia công, dập đúc và hàng nghìn điểm kinh
doanh tự phát, giờ đây chỉ Ngân hàng Nhà nước mới có quyền sản xuất
vàng miếng. SJC trở thành vàng miếng thương hiệu quốc gia do Ngân hàng
Nhà nước quản lý, các thương hiệu khác tiếp tục được lưu hành nhưng
không sản xuất thêm. Tất cả các cửa hàng nếu muốn tiếp tục kinh doanh
vàng miếng phải đăng ký lại với điều kiện khắt khe về năng lực tài chính
và quy mô hoạt động.
Một
trong những cái được của độc quyền vàng miếng, theo đánh giá của chính
Ngân hàng Nhà nước, là giá vàng đã không còn ảnh hưởng đến tỷ giá, đời
sống xã hội. Thị trường cũng được hy vọng sẽ bình yên hơn khi các ngân hàng bị rút quyền huy động và cho vay vốn bằng vàng. Nhưng
hệ lụy trước mắt là người dân phải mua vàng đắt hơn thế giới hàng triệu
đồng mỗi lượng. Nạn vàng nhái thương hiệu, kém chất lượng cũng theo
nhau bùng phát.
VnExpress
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét